Το Ελληνικό Δημόσιο μετά από διαγωνισμό ανέθεσε στην εταιρεία ΝΕΑ ΟΔΟ την εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου από Μεταμόρφωση μέχρι Σκάφεια (Λαμία) και την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου της Δυτικής Ελλάδας (ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ).
Η περίοδος παραχώρησης είναι 30 χρόνια (2007-2037). Σύμφωνα με την ΝΕΑ ΟΔΟ τα λεφτά που πρέπει να δαπανήσει για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της παραπάνω είναι 1,4 δις Ευρώ και τα προβλεπόμενα έσοδα από είσπραξη διοδίων τα 30 αυτά χρόνια ανέρχονται σε 6,5 δις Ευρώ. Στο κόστος του έργου έχει συνεισφέρει και το Ελληνικό Δημόσιο με 330 εκ. Ευρώ (εκ των οποίων 50% 165 εκ. από Ε.Ε.).
Ζήτημα 1ο με σύμβαση. Τα διόδια που πληρώνουν οι χρήστες του αυτοκινητοδρόμου Αθήνας-Λαμίας χρησιμοποιούνται για την κατασκευή της ΙΟΝΙΑΣ ΟΔΟΥ. Δηλαδή ένα έργο που αφορά όλους τους κατοίκους της χώρας χρηματοδοτείται από μερικούς μόνο.
Ζήτημα 2ο. Από το 2013 ως το 2037 το μεγαλύτερο ποσοστό εισπράξεων από τα διόδια (65% ως 93%) Μ.Ο. 80% πηγαίνει στο κράτος. Δηλαδή επιβάλλεται στους χρήστες του αυτοκινητοδρόμου μια έμμεση τοπική φορολογία. Τα έσοδα αυτά σύμφωνα με τη σύμβαση προϋπολογίζονται στα 4,5 δις ευρώ.
Πρακτικά για ένα κάτοικο – εργαζόμενο στην περιοχή που χρησιμοποιεί 2 φορές την ημέρα τον αυτοκινητόδρομο σημαίνει ότι θα καταβάλει το χρόνο επιπρόσθετο φόρο 2.500 ευρώ στο κράτος πέραν απ’ όσα οφείλει μετά την εκκαθάριση της φορολογικής του δήλωσης.
Επίσης η επιβολή τοπικού φόρου στις εισπράξεις των διοδίων είναι αντίθετη με την κοινοτική οδηγία όπου προβλέπεται ότι τα έσοδα από τα διόδια χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την συντήρηση-κατασκευή αυτοκινητοδρόμων και για τίποτα άλλο.
Ζήτημα 3ο. Σύμφωνα με τη σύμβαση δίνεται το δικαίωμα στη ΝΕΑ ΟΔΟ να επιλέξει για τον υπολογισμό του κόστους διοδίων μεταξύ συστήματος ανοιχτού και κλειστού αυτοκινητόδρομου. Κλειστός αυτοκινητόδρομος σημαίνει ότι παίρνεις ένα χαρτί κατά την είσοδό σου στον αυτοκινητόδρομο και στο σημείο που βγαίνεις πληρώνεις το αντίτιμο το οποίο είναι αποκλειστικά ανάλογο με την διανυόμενη απόσταση.
Ανοιχτός αυτοκινητόδρομος σημαίνει ότι χωρίζεις την συνολική διαδρομή σε ζώνες, εγκαθιστάς εντός της ζώνης ένα μετωπικό σταθμό διοδίων όπου πληρώνεις σαν να είχες χρησιμοποιήσει όλο το μήκος αυτής παρότι μπορεί να έχεις χρησιμοποιήσει μόνο ένα μικρό της τμήμα.
Η εταιρεία σήμερα επέλεξε το ανοιχτό σύστημα που της αποφέρει 28.000.000 ευρώ περισσότερα το χρόνο στον άξονα Μεταμόρφωση – Θήβα απ’ ότι αν είχε επιλέξει κλειστό σύστημα.
Πρακτικό παράδειγμα. Αν υπήρχε κλειστό σύστημα ο κάτοικος Αφιδνών θα πλήρωνε Αφίδνες-Μεταμόρφωση 0,70 ευρώ. Σήμερα με το κλειστό σύστημα πληρώνει 1,85 ευρώ.
Ζήτημα 4ο. Η σύμβαση προβλέπει διαχρονικά νέες υπέρογκες αυξήσεις διοδίων πέραν από την επίσης προβλεπόμενη ετήσια αναπροσαρμογή ανάλογα με τον πληθωρισμό.
Έτσι αναμένουμε 2 ακόμα αυξήσεις μια το 2010 και μια το 2011.
Το 2010 στα μετωπικά Αφιδνών η τιμή θα φτάσει στα 2,25 (από 1,85) και το 2011 3,00 ευρώ.
Παράδειγμα. Ένας κάτοικος που χρησιμοποιεί 2 φορές την ημέρα τον αυτοκινητόδρομο θα πληρώνει το 2011 264€/μήνα για διόδια.
Ζήτημα 5ο. Ανυπαρξία εναλλακτικού οδικού δικτύου. Δεν υφίσταται πρόβλεψη για κατασκευή νέου αλλά μόνο πρόβλεψη για μπαλώματα στο υφιστάμενο ακατάλληλο δίκτυο. Επιπρόσθετα και σύμφωνα με μελέτες του ΥΠΕΧΩΔΕ λόγω των ακριβών διοδίων 1.200.000 αυτοκίνητα το χρόνο στον άξονα Αθηνών-Θηβών θα εγκαταλείπουν τον αυτοκινητόδρομο και θα χρησιμοποιούν τους ακατάλληλους και επικίνδυνους παράδρομους.
Πέραν από τις κινητοποιήσεις με πρωτοβουλία της συντονιστικής έχουν κατατεθεί στο συμβούλιο της επικρατείας 2 αιτήσεις ακύρωσης. Αν έχουμε επιτυχή κατάληξη στην εκδίκασή τους τότε πρακτικά τα διόδια στη Β. Αττική θα καταργηθούν.
Η νέα ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ λεκτικά έχει αναγνωρίσει το δίκαιο των αιτημάτων μας και έχει ανακοινώσει πρόθεση επαναδιαπραγμάτευσης των συμβάσεων με στόχο τη μείωση του καταβαλλόμενου τιμήματος αφαιρώντας μέρος ή το σύνολο της έμμεσης τοπικής φορολογίας που θα εισπράττει από το 2013.
Όμως μέχρι στιγμής έχουμε μείνει στα λόγια και εξ’ όσων γνωρίζουμε καμιά κίνηση για επαναδιαπραγμάτευση δεν έχει καν ξεκινήσει.
