3 Μαρ 2015

Αγρια ανάκριση στυλ FBI στους μεγαλοεργολάβους

Ταυτόχρονα σε διπλανά δωμάτια με στοιχεία ενός κατά του άλλου - Μέσω των email βρήκαν ποιος στήνει μεγάλα έργα - Τι λέει η Επιτροπή Ανταγωνισμού - Αλλάζει καθεστώς η Αττική Οδός - Στο κράτος το Μέγαρο Μουσικής - Αρχισε κανονικός πόλεμος στο λαθρεμπόριο καυσίμων

Με τη μέθοδο των ταυτόχρονων ανακρίσεων, κάτω από ασφυκτική πίεση και απανωτές ερωτήσεις, σε βαθμό ώστε πολλοί φτάνουν να μιλούν για κατάσταση «Κομαντατούρ», τοποθετούμενοι σε διπλανά αλλά χωρίς μεταξύ τους επικοινωνία δωμάτια και κάτω από συνθήκες πρωτοφανούς για τα ελληνικά δεδομένα αυστηρότητας, εξετάζουν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού τους μεγαλύτερους εργολάβους δημοσίων έργων της χώρας. 


Δύο χρόνια μετά την αστυνομικού τύπου επιδρομή των εκπροσώπων της Ανεξάρτητης Αρχής στα γραφεία των έξι μεγαλύτερων κατασκευαστικών εταιρειών της χώρας (Ακτωρ ΑΤΕ, Μοχλός, ΑΕΓΕΚ, JP ΑΒΑΞ, INTRAKAT, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) αλλά και των δύο θεσμικών φορέων του κλάδου (ΣΤΕΑΤ και ΣΑΤΕ), σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», σε καθημερινή πλέον βάση από τα τέλη Ιανουαρίου και με εντατικούς ρυθμούς καλούνται τόσο οι διευθύνοντες των εταιρειών όσο και οι μεγαλομέτοχοί τους προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις για συμπράξεις, ενδεχόμενες συστάσεις καρτέλ και άλλες τυχόν παράνομες ενέργειες. Πρόκειται για πρόσωπα κύρους, με μεγάλη κοινωνική επιφάνεια και πολιτικές διασυνδέσεις, τα οποία όμως τώρα αναγκάζονται να βρεθούν σε θέση άμυνας και να απολογούνται στην ελέγχουσα αρχή. 

Ανακρίσεις με όλη τη σημασία της λέξης 

Η όλη διαδικασία είναι πρωτοφανής. Ολοι οι εμπλεκόμενοι καλούνται ακριβώς την ίδια ώρα, απομονώνονται μεταξύ τους σε ξεχωριστά γραφεία ώστε να μην έχει δυνατότητα ο ένας να γνωρίζει τι απαντά ο άλλος και καταθέτουν. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες έγκυρες πηγές, οι συνθήκες της ανάκρισης είναι πρωτόγνωρες για Ελληνες επιχειρηματίες που είχαν συνηθίσει σε έρευνες-χάδια, οι οποίες σπάνια τους άγγιζαν και πολύ σπανιότερα κατέληγαν σε αποτέλεσμα. «Μόνο η περίφημη ανακριτική λάμπα λείπει», τονίζει χαριτολογώντας, αλλά με εμφανή ανησυχία γνωστός επιχειρηματίας του κλάδου, ο οποίος φυσικά εκφράζει τις αντιρρήσεις του για τη σφοδρότητα και τον τρόπο αυτής της ελεγκτικής διαδικασίας. 

Με μια σειρά ανωμοτί καταθέσεων, παρουσία των νομικών υπερασπιστών εκ μέρους των έξι κατασκευαστικών ομίλων και κατόπιν αυτεπάγγελτης διαδικασίας, οι αρμόδιοι ανακριτές της Επιτροπής Ανταγωνισμού τοποθετούν τον κάθε επιχειρηματία απέναντί τους και με εισαγγελικό τρόπο ρωτούν πιεστικά όλους ακριβώς τα ίδια πράγματα αναφορικά με επικοινωνίες, email που ανταλλάχθηκαν σε σχέση με διαγωνισμούς μεγάλων έργων, ραντεβού που φάνηκε πως συμφωνήθηκαν, τα κριτήρια συμμετοχής σε διαγωνισμούς κ.ά. Μάλιστα είναι πολλές οι φορές που, λες και απευθύνονται σε εκπροσώπους του κοινού ποινικού εγκλήματος, επαναλαμβάνουν φωναχτά τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά, προφανώς επειδή δεν λαμβάνουν πειστικές απαντήσεις. Στόχος είναι να υπάρξουν διασταυρώσεις και φυσικά κάποιοι εκ των εμπλεκομένων να σπάσουν ή να μπερδευτούν ανοίγοντας δρόμους στην έρευνα. 

Η πίεση προς τους ελεγχόμενους ομίλους και φορείς είναι τόσο μεγάλη ώστε ορισμένοι επιχειρηματίες φέρονται να έχουν κληθεί ακόμα και πάνω από έξι συνεχόμενες φορές. «Η διαδικασία αυτή είναι εξευτελιστική», τονίζει πηγή με γνώση της κατάστασης, σκιαγραφώντας το αίσθημα από τη μεριά των εμπλεκόμενων εργολάβων, αλλά και τη μεγάλη ανατροπή που συντελέστηκε στον τρόπο ελέγχων από ένα κράτος που δεν μας είχε συνηθίσει να ασκεί την εξουσία του ως όφειλε. Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το παράδειγμα της ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, η διοίκηση της οποίας έχει σπάσει κάθε ρεκόρ ως προς τις προσελεύσεις για ανακρίσεις, προφανώς επειδή υπάρχουν ασάφειες που πρέπει να διευκρινιστούν, αλλά και άλλων ομίλων που επισκέφθηκαν τα γραφεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού τρεις, τέσσερις ή και πέντε συνεχόμενες φορές. 

Στο στόχαστρο ο leader

Οπως και να ’χει, οι πρώτες πληροφορίες αναφέρονται σε ευρήματα που έχουν να κάνουν με τη δράση, τα έργα και τις ημέρες κυρίως των τριών μεγάλων γκρουπ στην αγορά, με έμφαση όμως στον κορυφαίο από άποψης τζίρων όμιλο. Ειδικότερα, πηγές τονίζουν ότι ο μεγαλύτερος παίκτης του κλάδου ελέγχεται για σειρά παραχωρήσεων και για τα έργα του σιδηροδρομικού άξονα Πατρών - Κορίνθου, με έμφαση στο τμήμα Τράπεζας - Πλατάνου, όπου υπήρξαν δύο ξεχωριστές δημοπρασίες και δόθηκαν ιδιαίτερα χαμηλές εκπτώσεις. Ο έλεγχος ως προς τις εκπτώσεις είναι, όπως όλα δείχνουν, ένα σημείο που κυριολεκτικά καίει πολλούς, καθώς παρουσιάζονται συνεννοήσεις και πολύ χαμηλά ποσοστά εκπτώσεων, τα οποία -όλως τυχαίως;- συνεχώς κινούνται στα όρια του 15%-16%. Ειδική έρευνα έχει πραγματοποιηθεί, όπως μαθαίνουμε, και στην υπόθεση της κοινοπραξίας ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ - ΤΕΡΝΑ - JP ΑΒΑΞ αναφορικά με το φαινόμενο του bid rigging, του προκαθορισμού δηλαδή των εκπτώσεων. Επίσης, γίνεται έρευνα για σιδηροδρομικά έργα και το μετρό Θεσσαλονίκης, ένα έργο με μεγάλη χρηματοδότηση, με τα πρώτα αποτελέσματα να δείχνουν αξιοποιήσιμα ευρήματα. Παράλληλα οι έρευνες εστιάζουν το ενδιαφέρον τους σε δημοπρατήσεις έργων στην Κεντρική Μακεδονία όπου διαπιστώθηκαν σημαντικά ευρήματα, αλλά και στον ΧΥΤΑ Χαλκιδικής και το Ομβρια Συκιάς. 

Ερευνα στο πνεύμα της εποχής 

Ηδη οι πρώτες ενδείξεις αναφέρονται σε στοιχεία που υπάρχουν από ένα τεράστιο σε όγκο υλικό που ξεπερνά τα 42 gigabytes και πάνω από 10.000 email για προσφορές κυρίως μέχρι το 2008, αλλά και λίγο πιο μετά. Οι αποδείξεις, όπως ακούγεται, είναι καταλυτικές και προετοιμάζουν άπαντες για τεράστια πρόστιμα αλλά και ποινικές ευθύνες. Ολα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο όπου βασική εξαγγελία της νέας κυβέρνησης αλλά και επιταγή των εταίρων μας στην Ευρώπη είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, η βελτίωση των όρων και των συνθηκών της αγοράς και η μεγάλη σύγκρουση με τη διαπλοκή. Αυτή την πολιτική πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το κλίμα διαρκούς κυνηγητού κατά όλων όσοι ορίζονται ως «Ελληνες ολιγάρχες» φαίνεται πως αξιοποιεί η Επιτροπή Ανταγωνισμού, και μάλιστα σε έναν κλάδο με υψηλή νοηματοδότηση στην ελληνική κοινωνία όπως είναι οι περίφημοι «εργολάβοι», που σε συγκεκριμένες περιπτώσεις πατούν και στα ΜΜΕ. Οι ανακρίσεις είχαν ως ημερομηνία εκκίνησης δύο εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές, γεγονός που αποδεικνύει ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε τα χέρια λυμένα και σε πολιτικό επίπεδο για να πράξει το καθήκον της. 

Γνωστές πάντως υπήρξαν οι συγκρούσεις του προέδρου της Αρχής Δημήτρη Κυριτσάκη με στελέχη του πρώην κυβερνητικού σχήματος, που δεν καλοείδαν την επιδρομή του τον Φεβρουάριο του 2013 στα γραφεία των μεγαλοεργολάβων και τα οποία ασκούσαν κάθε είδους πιέσεις. Συγκρούσεις που λίγο έλειψε να του κοστίσουν ακόμα και την ανανέωση της θητείας του το περασμένο φθινόπωρο και ενώ οι έλεγχοι προς τους κατασκευαστές βρίσκονταν σε εξέλιξη. Θα πρέπει να πούμε πως η επιδρομή Κυριτσάκη τον Φεβρουάριο του 2013 είχε γίνει με τρόπο αιφνιδιαστικό και επιχειρήθηκε να αποσιωπηθεί από τα περισσότερα ΜΜΕ. Μάλιστα ο ίδιος στοχοποιήθηκε από μερίδα του Τύπου τόσο κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης δράσης, η οποία πραγματοποιήθηκε με τρόπο κινηματογραφικό, με αποκλεισμούς εισόδων στα γραφεία των μεγάλων ομίλων και σήκωμα αρχείων και ολόκληρων υπολογιστών, όσο και κατά την επίπονη και μακρά -εκ του αντικειμένου της- προσπάθεια διερεύνησης των στοιχείων. Ωστόσο, εξαιτίας της άρνησης του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού να υποχωρήσει ως προς το ελεγκτικό του έργο από τις επιθέσεις συγκεκριμένων συμφερόντων, κάποιοι βουλευτές είχαν επιχειρήσει να θέσουν εμπόδια στο έργο του, ο ίδιος όμως σε καμία περίπτωση δεν ακύρωσε την προσπάθειά του, ούτε υποχώρησε. 

Μοίραζαν τα έργα όπως ήθελαν

Τα πρώτα επιβαρυντικά στοιχεία, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, έχουν να κάνουν με συμφωνίες και συνεννοήσεις εκ των προτέρων από την πλευρά των επιχειρήσεων για τον τρόπο υποβολής των προσφορών ώστε και μεγάλες εκπτώσεις να μη δίνονται και τα δημόσια έργα να μοιράζονται κατά τρόπο τέτοιον που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους. Επρόκειτο, σύμφωνα πάντα με τις πρώτες ενδείξεις και τα στοιχεία, για μια εκ περιτροπής διαδικασία και διανομή των έργων μεταξύ των εταιρειών. Στη δίνη του κυκλώνα φαίνεται κυρίως να βρίσκεται παίκτης-leader του κλάδου, αλλά και δύο τουλάχιστον εταιρείες-δορυφόροι που καθόριζαν μεταξύ τους το παιχνίδι και πολλές φορές πίεζαν και τους άλλους ομίλους να συναινούν ώστε να μη χάνουν δουλειές. Οι εν λόγω τρεις κορυφαίοι όμιλοι μάλιστα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις έργων, παρουσιάζονταν μαζί ακόμα και ως κοινοπραξία. 

Το «ΘΕΜΑ» απευθύνθηκε σε εκπροσώπους της Επιτροπής Ανταγωνισμού οι οποίοι, αν και απέφυγαν να κάνουν επίσημες δηλώσεις ή να αναφερθούν σε στοιχεία των ερευνών τους, ξεκαθάρισαν: «Δεν θα κάνουμε πίσω σε όποιες παρανομίες αποδείχτηκαν ή θα αποδειχτούν». Πάγια εξάλλου εντολή του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, του ανθρώπου που συντόνισε από την αρχή το σύνθετο αυτό ερευνητικό και ανακριτικό έργο, είναι η διαδικασία αυτή να επιταχυνθεί και να φέρει στο φως όλες τις πτυχές που υπάρχουν. Βέβαια, την ίδια στιγμή εκφράζεται η πεποίθηση πως «δεν πρέπει στο όνομα της κάθαρσης να διαβάλλεται ένας ολόκληρος κλάδος», αν και αυτή η επισήμανση περισσότερο έχει να κάνει με το σύνολο των εταιρειών και όχι με εκείνες για τις οποίες τα στοιχεία είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικά. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά τις ανακρίσεις θα υπάρξουν αντιρρήσεις των ελεγχομένων, θα ακολουθήσουν τα υπομνήματα, κατόπιν οι διαδικασίες επιβολής προστίμων και πιθανότατα διαδικασία ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων. 

Και πολιτική βούληση στήριξης των ερευνών 

Η όλη υπόθεση πάντως έχει μεγάλο πολιτικό, εκτός από το δικαστικό και ποινικό, ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ήδη στην Κομισιόν και στο ελληνικό σκέλος της Task Force παρατηρείται κινητικότητα για το θέμα, ενώ πηγές αναφέρουν ότι, εκτός από τις όποιες βαριές καμπάνες υπάρξουν, θα απαιτηθούν πίσω ακόμα και χρήματα από το ΕΣΠΑ που δόθηκαν για τα συγκεκριμένα έργα. Να θυμίσουμε επίσης πως σε παλαιότερη ερώτηση του τέως ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή, ο τότε αρμόδιος επίτροπος Χοακίν Αλμούνια είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δοθούν μέχρι και αποζημιώσεις από τις ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες προς τους διεθνείς ομίλους που αποκλείστηκαν από τους διαγωνισμούς στη χώρα μας με τρόπο στρεβλό, βάσει των άρθρων 101 και 102 της ΣΛΕΕ (Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης). Παράλληλα, ενδεχόμενες ποινές στους ελληνικούς ομίλους θα εκκινήσουν διαδικασίες αποκλεισμού ή έκπτωσης αυτών από άλλους διαγωνισμούς όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό. Ας μην ξεχνάμε πως εκτός της Ελλάδας, πολλά γκρουπ έχουν παρουσία σε χώρες της Μέσης Ανατολής ή των Βαλκανίων με μεγάλη επιτυχία. Τυχόν ποινές θα οδηγήσουν σε ντόμινο προβλημάτων και εκεί. 


Πηγή:
http://www.protothema.gr/greece/article/455812/agria-anakrisi-stul-fbi-stous-megaloergolavous/